Periodontologia to dziedzina stomatologii zajmująca się diagnostyką, leczeniem oraz profilaktyką chorób tkanek otaczających zęby – głównie dziąseł, ozębnej, cementu korzeniowego oraz kości wyrostka zębodołowego. Mówiąc prościej: periodontologia koncentruje się na zdrowiu przyzębia – struktur, które odpowiadają za utrzymanie zębów w kości szczęki i żuchwy.
W codziennej praktyce periodontolodzy najczęściej zajmują się leczeniem zapalenia dziąseł oraz chorób przyzębia (paradontozy). To właśnie te schorzenia – często rozwijające się latami bezobjawowo – są główną przyczyną utraty zębów u osób dorosłych.
Budowa przyzębia – co chroni ząb?
Przyzębie to zespół tkanek miękkich i twardych, które tworzą aparat utrzymujący ząb w kości. Składa się ono z czterech głównych elementów:
-
Dziąsła – tkanka miękka otaczająca zęby, pierwsza linia obrony przed bakteriami.
-
Ozębna (więzadła przyzębia) – elastyczne włókna łączące korzeń zęba z kością.
-
Cement korzeniowy – cienka warstwa pokrywająca korzeń zęba.
-
Kość wyrostka zębodołowego – otacza korzenie zębów i utrzymuje je w miejscu.
Zdrowe przyzębie zapewnia stabilność zębom, chroni przed infekcjami i umożliwia prawidłową funkcję żucia.
Choroby przyzębia – problem powszechny i często ignorowany
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, choroby przyzębia są jedną z najczęstszych chorób przewlekłych u ludzi na całym świecie. Szacuje się, że około 45–50% dorosłych cierpi na jakąś formę choroby przyzębia, a 11% populacji światowej dotknięta jest jej ciężką postacią – przewlekłym zapaleniem przyzębia, prowadzącym do utraty zębów.
W Polsce sytuacja wygląda podobnie – dane epidemiologiczne wskazują, że:
-
ponad 70% osób dorosłych w wieku 35–44 lat ma objawy zapalenia przyzębia,
-
u ponad 40% pacjentów po 65. roku życia stwierdza się zaawansowane postaci choroby przyzębia,
-
tylko niewielki odsetek pacjentów regularnie poddaje się kontrolom periodontologicznym i profesjonalnemu czyszczeniu zębów.
Najczęściej diagnozowane są:
-
Zapalenie dziąseł (gingivitis) – odwracalne stadium, najczęściej wywołane przez płytkę bakteryjną.
-
Przewlekłe zapalenie przyzębia (paradontoza) – postępujące zapalenie obejmujące głębsze struktury przyzębia, skutkujące utratą kości i zębów.
Objawy chorób przyzębia – co powinno zaniepokoić?
Wiele osób przez długi czas nie zdaje sobie sprawy z tego, że cierpi na chorobę przyzębia. Jest to bowiem schorzenie, które często przebiega bez bólu, a pierwsze objawy bywają bagatelizowane. Do najczęściej występujących symptomów należą:
-
krwawienie dziąseł podczas szczotkowania,
-
nieprzyjemny zapach z ust,
-
zaczerwienienie i obrzęk dziąseł,
-
odsłanianie szyjek zębowych,
-
ruchomość zębów,
-
ropne wydzieliny z kieszonek dziąsłowych.
Im wcześniej zostaną wykryte zmiany w przyzębiu, tym większa szansa na zatrzymanie procesu chorobowego i uratowanie zębów.
Główne przyczyny chorób przyzębia
Najważniejszą przyczyną zapalenia dziąseł i przyzębia jest płytka bakteryjna, która gromadzi się na powierzchni zębów i w przestrzeniach międzyzębowych. Jeśli nie jest regularnie usuwana poprzez szczotkowanie i nitkowanie, ulega mineralizacji i przekształca się w kamień nazębny, który podrażnia dziąsła i wywołuje reakcję zapalną.
Inne czynniki zwiększające ryzyko rozwoju chorób przyzębia to:
-
Palenie tytoniu – osłabia odporność tkanek i ukrywa objawy zapalenia.
-
Cukrzyca – zaburzenia glikemii sprzyjają infekcjom i pogarszają gojenie.
-
Stres – obniża odporność organizmu i wpływa na nawyki higieniczne.
-
Brak higieny jamy ustnej – nieregularne szczotkowanie i rzadkie wizyty u dentysty.
-
Zgrzytanie zębami (bruksizm) – przeciążenia mogą pogłębiać ubytki przyzębia.
-
Czynniki genetyczne – niektóre osoby są predysponowane do szybszej utraty przyczepu łącznotkankowego.
Diagnostyka periodontologiczna
Podstawowym elementem diagnostyki jest badanie kliniczne przyzębia, które obejmuje m.in.:
-
ocenę głębokości kieszonek dziąsłowych (sondowanie),
-
pomiar stopnia utraty przyczepu łącznotkankowego,
-
ocenę obecności krwawienia i ropy,
-
analizę ruchomości zębów,
-
ocenę higieny jamy ustnej.
W przypadku bardziej zaawansowanych zmian, lekarz periodontolog może zlecić wykonanie zdjęć rentgenowskich (np. pantomogram) lub nowoczesnych badań obrazowych, takich jak CBCT (tomografia stożkowa), które pozwalają precyzyjnie ocenić rozległość ubytków kostnych.
Leczenie periodontologiczne
Leczenie chorób przyzębia odbywa się etapowo. W początkowym stadium – zapaleniu dziąseł – często wystarczające jest profesjonalne oczyszczenie zębów z kamienia i płytki (scaling), oraz edukacja pacjenta w zakresie higieny jamy ustnej. Przy bardziej zaawansowanych zmianach konieczne są:
-
Głębokie oczyszczanie (root planing) – usunięcie kamienia poddziąsłowego i wygładzenie powierzchni korzeni.
-
Leczenie chirurgiczne – operacje płatowe, zabiegi regeneracyjne (GTR, przeszczepy dziąseł).
-
Antybiotykoterapia miejscowa lub ogólna – w przypadkach silnego stanu zapalnego.
-
Terapie wspomagające – laseroterapia, ozonoterapia, leki miejscowe.
Kluczową rolę odgrywa tu również współpraca pacjenta, który powinien kontynuować leczenie podtrzymujące i regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne.
Periodontolog Dentistree Warszawa
ul. Oś Królewska 18 lok. U2
02-972 Warszawa – Wilanów
Skontaktuj się
