Paradontoza, czyli przewlekłe zapalenie przyzębia, to choroba, która przez długi czas może rozwijać się niemal bezobjawowo. W wielu przypadkach pacjenci trafiają do gabinetu stomatologicznego dopiero wtedy, gdy zęby zaczynają się chwiać lub dochodzi do ich utraty. Tymczasem pierwsze sygnały ostrzegawcze mogą pojawić się już znacznie wcześniej — i są możliwe do wychwycenia zarówno przez stomatologa, jak i samego pacjenta. Wczesne rozpoznanie paradontozy daje szansę na całkowite zatrzymanie jej postępu i uratowanie naturalnego uzębienia.
Dlaczego warto znać pierwsze objawy?
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, choroby przyzębia należą do najczęstszych schorzeń przewlekłych u dorosłych. Ciężka postać paradontozy dotyczy około 14% światowej populacji, a łagodne i umiarkowane formy — nawet do 50% dorosłych. W Polsce sytuacja wygląda podobnie — badania wskazują, że aż 70% osób powyżej 35. roku życia wykazuje oznaki zapalenia przyzębia. Większość z nich nie jest jednak świadoma rozwijającej się choroby.
Wczesne objawy paradontozy są zwykle subtelne, niekiedy ignorowane lub mylone z innymi dolegliwościami. Tymczasem szybkie ich rozpoznanie może zdecydować o skuteczności leczenia. Kluczowe jest więc zwracanie uwagi na wszelkie zmiany w wyglądzie i funkcjonowaniu dziąseł.
Krwawienie dziąseł
Jednym z pierwszych i najczęściej występujących objawów paradontozy jest krwawienie dziąseł. Może ono pojawić się podczas szczotkowania zębów, nitkowania, a czasem nawet samoistnie, np. podczas jedzenia twardszych potraw. Krwawienie nie powinno być traktowane jako coś „normalnego” – to sygnał, że w tkankach przyzębia rozwija się stan zapalny.
U zdrowej osoby dziąsła są różowe, jędrne i nie krwawią pod wpływem dotyku. Jeśli stają się zaczerwienione i delikatne, a krew pojawia się regularnie, to wyraźny znak, że rozpoczął się proces zapalny, który – bez interwencji – może prowadzić do zaawansowanej paradontozy.
Zaczerwienienie i obrzęk dziąseł
W stanie zapalnym dziąsła zmieniają swój kolor – z bladoróżowego na czerwony lub purpurowy – oraz kształt. Pojawia się również obrzęk, a dziąsła mogą wydawać się „miękkie” lub nadmiernie wrażliwe na dotyk. Taka reakcja organizmu jest odpowiedzią immunologiczną na obecność bakterii i toksyn w płytce nazębnej.
Choć obrzęk może być łagodny i przez długi czas nie powodować dolegliwości bólowych, to jego utrzymywanie się przez kilka dni lub tygodni jest wyraźnym sygnałem alarmowym. Często towarzyszy mu uczucie „napięcia” dziąseł lub dyskomfort w jamie ustnej.
Nieprzyjemny zapach z ust
Przewlekły stan zapalny tkanek przyzębia może prowadzić do powstawania nieświeżego oddechu, czyli halitozy. Dzieje się tak, ponieważ bakterie beztlenowe odpowiedzialne za rozwój paradontozy wytwarzają lotne związki siarki i inne substancje o nieprzyjemnym zapachu. Co istotne, zapach ten może być obecny nawet mimo regularnego szczotkowania zębów.
Halitoza związana z paradontozą często utrzymuje się przez cały dzień i nie znika po zastosowaniu pasty, płynu do płukania ust czy gumy do żucia. Jeśli pacjent zauważa, że nieprzyjemny zapach z ust powraca mimo dbania o higienę, może to świadczyć o rozwijającej się chorobie przyzębia.
Cofanie się dziąseł
W miarę postępu zapalenia dziąsła zaczynają się cofać, odsłaniając szyjki zębów. To zjawisko nazywane jest recesją dziąseł i może prowadzić do nadwrażliwości na zimno, ciepło, słodycze czy dotyk. W zaawansowanym stadium szyjki korzeni zębowych stają się widoczne, co nie tylko psuje estetykę uśmiechu, ale też sprzyja rozwojowi próchnicy korzenia.
Recesja dziąseł może pojawiać się stopniowo i często jest zauważana dopiero w lustrze lub przez stomatologa. Jej obecność to sygnał, że proces chorobowy trwa od dłuższego czasu i że konieczna jest szybka interwencja.
Nadwrażliwość zębów
Odsłonięte szyjki zębowe, będące wynikiem cofania się dziąseł, są bardziej podatne na bodźce termiczne i mechaniczne. W efekcie może pojawić się nadwrażliwość zębów – ból lub nieprzyjemne uczucie przy spożywaniu zimnych lub gorących napojów, a także kwaśnych lub słodkich potraw. To objaw często ignorowany przez pacjentów lub przypisywany „naturalnej” reakcji zębów, tymczasem może on świadczyć o rozwijającej się paradontozie.
Nadwrażliwość może występować miejscowo (na przykład w jednym kwadrancie jamy ustnej) lub ogólnie, obejmując większą liczbę zębów. Warto ją zgłosić lekarzowi podczas przeglądu – nawet jeśli nie towarzyszy jej krwawienie czy ból.
Tworzenie się kieszonek dziąsłowych
Choć trudniejsze do zauważenia samodzielnie, kieszonki dziąsłowe są jednym z najbardziej charakterystycznych objawów paradontozy. W zdrowym przyzębiu dziąsło ściśle przylega do zęba, tworząc tzw. rowek dziąsłowy o głębokości 1–3 mm. W wyniku stanu zapalnego dochodzi do jego pogłębienia, a przestrzeń między dziąsłem a zębem staje się kieszonką, w której gromadzą się bakterie i resztki pokarmowe.
Pacjent może zauważyć pogłębiające się „przerwy” między zębami, z których może wypływać niewielka ilość ropy lub krew. Takie objawy są już oznaką postępującej choroby i wymagają specjalistycznej diagnostyki periodontologicznej.
Statystyki i świadomość pacjentów
Badania przeprowadzone w Polsce pokazują, że ponad 90% osób dorosłych w wieku 35–44 lata wykazuje przynajmniej jeden objaw choroby przyzębia, a tylko 1–2% ma całkowicie zdrowe dziąsła. Wśród seniorów odsetek osób z umiarkowaną lub zaawansowaną paradontozą sięga prawie 40%. Mimo to świadomość społeczna dotycząca wczesnych objawów choroby pozostaje niska.
Regularne wizyty kontrolne, profesjonalna higienizacja i znajomość pierwszych objawów paradontozy mogą znacznie zwiększyć szansę na zachowanie zdrowego uśmiechu do późnych lat życia.
Leczenie Paradontozy - Dentistree
ul. Oś Królewska 18 lok. U2
02-972 Warszawa – Wilanów
Skontaktuj się
