Nitkowanie to najskuteczniejszy sposób czyszczenia przestrzeni, do których nie dociera szczoteczka. U dzieci 30–40% wszystkich ubytków lokalizuje się na powierzchniach stycznych, a odkładanie płytki między zębami stwierdza się nawet u 60–70% przedszkolaków. Regularne nitkowanie, połączone z pastą z fluorem, może ograniczyć rozwój próchnicy stycznej o ~25–40% i zmniejszyć krwawienie dziąseł o ~20–35% w ciągu kilku tygodni.
Od kiedy zaczynać?
Gdy tylko zęby zaczną się stykać — zwykle między 2. a 3. rokiem życia w okolicy trzonowców mlecznych. U części dzieci styki pojawiają się wcześniej (już ok. 18. miesiąca), a u innych później; kluczowy jest rzeczywisty kontakt zębów, nie wiek metrykalny. Jeżeli przestrzeń jest wyraźnie otwarta, nitkowanie nie jest konieczne — wystarczy szczoteczka.
Jak często?
Codziennie wieczorem po myciu, zanim dziecko pójdzie spać. W badaniach nawyk „1× dziennie” redukował wskaźniki zapalenia dziąseł wyraźnie lepiej niż „2–3× w tygodniu”, a regularność była ważniejsza niż liczba pociągnięć.
Czego użyć?
-
Nitki na uchwytach (flossery): najlepsze dla maluchów i rodziców — badania pokazują 2–3× wyższą wytrwałość nawyku niż przy klasycznej nici.
-
Klasyczna nić: sprawdza się u starszych dzieci z lepszą motoryką.
-
Nić z uchwytem jednopęczkowym do aparatów / taśmy: dla zębów stłoczonych i przy aparacie ortodontycznym.
Nauka krok po kroku (metoda „rodzic prowadzi – dziecko kończy”)
-
Pozycja: kolano do kolana lub dziecko leży głową na kolanach rodzica — widać całe pole.
-
Wprowadzenie: wsuń nitkę delikatnie ruchem „piła w przód–tył”, unikaj wpychania.
-
Kształt C: obejmij nitką bok pierwszego zęba, przesuń 2–3 razy od brzegu dziąsła ku koronie, potem to samo po stronie sąsiedniego zęba.
-
Nowy odcinek nitki na każdą przestrzeń.
-
Przejęcie pałeczki: daj dziecku „dokończyć” 2–3 przestrzenie — poczucie sprawczości zmniejsza opór.
Całość trwa ok. 60–90 sekund w pełnym łuku mlecznym.
Jak poradzić sobie z oporem?
-
Wybór kontrolowany: „Najpierw prawa czy lewa strona?” — nie pytamy „czy chcesz”.
-
Liczenie do pięciu / piosenka 20–30 s: dystrakcja obniża subiektywny dyskomfort o ~20–40%.
-
Kalendarz naklejek: proste wzmocnienia zwiększają systematyczność o ~15–20% po miesiącu.
-
Nici smakowe (bez cukru) poprawiają akceptację u >50% przedszkolaków.
Typowe błędy
-
„Przecinanie” brodawki dziąsłowej: powoduje ból i krwawienie — to zniechęca. Zawsze kształt C i ruchy pionowe, nie poprzeczne.
-
Za gruba nić przy wąskich stykach — zwiększa ryzyko „wskoczenia” i urazu. Wybierz taśmę lub woskowaną nić.
-
Nitkowanie „od święta”: nieregularne czyszczenie nie utrzymuje biofilmu w ryzach; po 24 godzinach pływ bakterii i kwasów wraca do poziomu sprzed nitkowania.
-
Brak udziału rodzica: dzieci <8–9 lat nie mają stabilnej motoryki; samodzielne nitkowanie w tej grupie usuwa o 30–50% mniej płytki niż z pomocą.
Dzieci w grupie ryzyka
Słodkie napoje między posiłkami, aktywna próchnica u rodzica/rodzeństwa, ciasne kontakty czy aparat zwiększają odkładanie płytki między zębami nawet o 20–30%. W tych sytuacjach:
-
trzymaj się codziennego nitkowania,
-
rozważ irygator jako dodatek u starszaków (nie zamiast nici),
-
zgłaszaj się na kontrole co 3–4 miesiące; lakier fluorkowy ogranicza nowe ubytki o ~40%.
Jak sprawdzić, czy robicie to dobrze?
-
Tabletki wybarwiające (od ok. 4–5 r.ż.) raz w tygodniu pokazują „pomijane” miejsca; po miesiącu regularnych testów typowo obserwuje się ~20–30% mniejszy obszar płytki.
-
Test krwawienia: lekkie krwawienie w pierwszym tygodniu jest typowe i powinno wyraźnie zmaleć do 7–14 dni. Utrzymywanie się krwawienia sygnalizuje, że technika lub regularność wymagają poprawy.
FAQ dla rodziców
-
Czy nitkowanie „rozdzieli” zęby? Nie. Nitka nie rozpycha stałych kontaktów; przeciwnie — zmniejsza stan zapalny i obrzęk brodawek, więc przestrzeń wygląda „zdrowiej”.
-
Lepiej przed czy po szczotkowaniu? U dzieci sprawdza się zasada nitka → szczoteczka → pasta: fluor ma wtedy lepszy dostęp do przestrzeni stycznych.
-
A jeśli dziecko mdli? Zacznij od 2–3 przestrzeni, zwiększaj liczbę co kilka dni; krótsza sesja codziennie działa lepiej niż długie „maratony” co kilka dni.
Dentistree - Stomatologia Dziecięca
ul. Oś Królewska 18 lok. U2
02-972 Warszawa – Wilanów
Skontaktuj się
