Krwawienie z dziąseł to powszechny problem zdrowotny, który może występować u osób w różnym wieku. Choć może wydawać się błahe, często stanowi pierwszy objaw poważniejszych schorzeń jamy ustnej lub ogólnego stanu zdrowia. Warto zrozumieć, co powoduje ten problem, aby skutecznie mu przeciwdziałać i zapobiec powikłaniom. W tym artykule omówimy najczęstsze przyczyny krwawienia z dziąseł, a także sposoby radzenia sobie z tym problemem.
Niedostateczna higiena jamy ustnej
Jedną z głównych przyczyn krwawienia z dziąseł jest niedostateczna lub nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Brak regularnego szczotkowania zębów i nitkowania powoduje, że resztki pokarmu i bakterie odkładają się na zębach, tworząc płytkę nazębną.
Płytka, jeżeli nie jest usuwana, przekształca się w kamień nazębny, który podrażnia dziąsła, prowadząc do ich zapalenia, znanego jako zapalenie dziąseł (gingivitis). Wczesnym objawem tego stanu jest właśnie krwawienie z dziąseł, szczególnie podczas szczotkowania lub nitkowania.
Zapalenie dziąseł to pierwszy etap choroby dziąseł i jest odwracalne. Regularne czyszczenie zębów, zarówno za pomocą szczoteczki, jak i nici dentystycznej, pozwala usunąć płytkę i kamień, co zapobiega dalszemu rozwojowi stanu zapalnego.
Choroby dziąseł – zapalenie przyzębia
Jeśli zapalenie dziąseł nie zostanie odpowiednio leczone, może prowadzić do bardziej zaawansowanej formy choroby dziąseł – zapalenia przyzębia (paradontoza). Przyzębie to tkanki otaczające ząb, które utrzymują go w kości. Zapalenie tych tkanek prowadzi do ich destrukcji, co w efekcie może powodować ruchomość zębów, ich wypadanie oraz ciągłe krwawienie dziąseł.
Zapalenie przyzębia rozwija się, gdy bakterie wchodzą głębiej w kieszonki dziąsłowe i powodują trwałe uszkodzenie kości oraz więzadeł podtrzymujących zęby. W tym przypadku krwawienie dziąseł może być bardziej nasilone, a dziąsła często są opuchnięte, zaczerwienione i bolesne. Leczenie paradontozy wymaga bardziej zaawansowanych interwencji, takich jak skaling, kiretaż czy, w poważniejszych przypadkach, leczenie chirurgiczne.
Nieprawidłowa technika szczotkowania i nitkowania
Czasami krwawienie z dziąseł może być wynikiem zbyt agresywnej lub nieprawidłowej techniki szczotkowania i nitkowania zębów.
Używanie zbyt twardej szczoteczki lub zbyt energiczne nitkowanie może uszkodzić delikatne tkanki dziąseł, co prowadzi do ich krwawienia. Aby uniknąć podrażnień, zaleca się stosowanie szczoteczek o miękkich włóknach i delikatnych ruchach podczas szczotkowania. Warto także nauczyć się odpowiedniej techniki nitkowania, aby skutecznie usuwać resztki pokarmowe bez uszkadzania dziąseł.
Ciąża i zmiany hormonalne
Krwawienie z dziąseł jest często obserwowane u kobiet w ciąży, co jest związane ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie. W czasie ciąży wzrasta poziom hormonów, zwłaszcza progesteronu i estrogenów, co wpływa na ukrwienie dziąseł i sprawia, że stają się one bardziej podatne na stan zapalny i podrażnienia.
Stan ten jest nazywany ciążowym zapaleniem dziąseł i zwykle ustępuje po porodzie, choć wymaga większej dbałości o higienę jamy ustnej w trakcie trwania ciąży.
Kobiety w ciąży powinny zwrócić szczególną uwagę na regularne szczotkowanie, nitkowanie oraz wizyty kontrolne u dentysty, aby uniknąć powikłań. Zaniedbanie higieny jamy ustnej w tym okresie może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak zapalenie przyzębia, co z kolei może mieć wpływ na zdrowie dziecka.
Niedobory witamin i minerałów
Krwawienie z dziąseł może być również objawem niedoborów pewnych witamin, zwłaszcza witaminy C i witaminy K. Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania tkanek łącznych, a jej niedobór może prowadzić do osłabienia naczyń krwionośnych w dziąsłach, co powoduje ich krwawienie.
Stan ten jest znany jako szkorbut, choć dziś występuje rzadko, głównie u osób o bardzo ubogiej diecie.
Z kolei witamina K odgrywa kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi. Jej niedobór może prowadzić do problemów z krzepnięciem, co objawia się między innymi krwawieniem z dziąseł. Osoby, które mają zbilansowaną dietę, zwykle nie borykają się z niedoborami tych witamin, jednak w przypadku podejrzenia takich problemów warto skonsultować się z lekarzem i ewentualnie rozważyć suplementację.
Leki
Niektóre leki mogą powodować krwawienie z dziąseł jako efekt uboczny. Najczęściej są to leki rozrzedzające krew, takie jak aspiryna czy inne środki przeciwzakrzepowe, które wpływają na zdolność krwi do krzepnięcia.
Dodatkowo, leki na nadciśnienie, sterydy, niektóre leki przeciwpadaczkowe oraz leki immunosupresyjne mogą wpływać na stan zdrowia dziąseł, zwiększając ryzyko ich krwawienia.
Jeśli pacjent przyjmuje takie leki i zauważa u siebie krwawienie z dziąseł, warto skonsultować się z lekarzem lub dentystą w celu oceny stanu zdrowia jamy ustnej i ewentualnych modyfikacji leczenia.
Palenie papierosów
Palenie papierosów to jeden z najważniejszych czynników ryzyka dla zdrowia jamy ustnej, w tym dziąseł. Substancje chemiczne zawarte w dymie papierosowym uszkadzają tkanki dziąseł i zmniejszają ich zdolność do regeneracji. Palacze są bardziej narażeni na rozwój chorób dziąseł, w tym paradontozy, która może prowadzić do utraty zębów.
Co ciekawe, u palaczy krwawienie z dziąseł może być mniej widoczne, ponieważ nikotyna zwęża naczynia krwionośne, co maskuje wczesne objawy zapalenia dziąseł. Nie oznacza to jednak, że problem nie istnieje – wręcz przeciwnie, palenie papierosów znacznie przyspiesza rozwój chorób dziąseł i utrudnia ich leczenie.
Stres
Choć wydaje się to mniej oczywiste, stres również może wpływać na zdrowie dziąseł. Wysoki poziom stresu osłabia układ odpornościowy, co sprawia, że organizm staje się mniej odporny na infekcje, w tym te w obrębie jamy ustnej.
Przewlekły stres może przyczyniać się do rozwoju zapalenia dziąseł, a także innych chorób przyzębia.
Ponadto, osoby zestresowane częściej zaniedbują codzienną higienę jamy ustnej, co tylko potęguje problem. Stres może również prowadzić do zgrzytania zębami (bruksizmu), co dodatkowo obciąża dziąsła i zęby, przyczyniając się do ich krwawienia.
Cukrzyca
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która ma bezpośredni wpływ na zdrowie dziąseł. Osoby chore na cukrzycę mają większą skłonność do infekcji, w tym infekcji dziąseł, ponieważ podwyższony poziom cukru we krwi sprzyja rozwojowi bakterii w jamie ustnej.
Cukrzycy typu 1 i 2 są bardziej narażeni na rozwój zapalenia dziąseł i przyzębia, a ich leczenie może być trudniejsze ze względu na zaburzoną zdolność organizmu do regeneracji tkanek.
Zarządzanie poziomem cukru we krwi oraz regularna higiena jamy ustnej są kluczowe w profilaktyce problemów dziąseł u osób z cukrzycą.
Choroby ogólnoustrojowe i zaburzenia odporności
Niektóre choroby ogólnoustrojowe, takie jak białaczka, HIV/AIDS czy inne zaburzenia układu odpornościowego, mogą objawiać się krwawieniem z dziąseł. Białaczka, czyli nowotwór krwi, powoduje zaburzenia krzepnięcia, co prowadzi do krwawień, również w jamie ustnej.
Choroby upośledzające układ odpornościowy sprawiają, że organizm jest mniej odporny na infekcje bakteryjne i wirusowe, co z kolei prowadzi do stanów zapalnych dziąseł i ich krwawienia.
W przypadku podejrzenia poważniejszych schorzeń, które mogą wpływać na stan zdrowia jamy ustnej, niezbędna jest konsultacja z lekarzem specjalistą.
Dentistree
ul. Oś Królewska 18 lok. U2
02-972 Warszawa – Wilanów
Skontaktuj się
Bibliografia
- Budny, J. (2014). Choroby dziąseł i przyzębia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Cieślik, P. (2019). "Krwawienie z dziąseł – przyczyny i zapobieganie". Stomatologia Polska, 10(4), 45-51.
- Górski, B., & Ziętek, A. (2018). Zapalenie przyzębia – etiologia, diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.
- Janiszewska, A., & Świątkowska, M. (2017). "Wpływ higieny jamy ustnej na zdrowie dziąseł". Medycyna Praktyczna – Stomatologia, 25(2), 63-70.
- Kaczmarek, E. (2020). Periodontologia praktyczna: leczenie chorób dziąseł i przyzębia. MedPharm Polska.
- Marcinkowska, E., & Kowalska, M. (2021). "Ciąża a zdrowie jamy ustnej – wpływ hormonów na stan dziąseł". Ginekologia i Położnictwo Praktyczna, 14(3), 37-44.
- Paczkowska, A., & Żak, A. (2022). "Wpływ diety na zdrowie dziąseł". Żywienie Człowieka i Metabolizm, 49(1), 21-28.
- Szymańska, J. (2016). Stomatologia zapobiegawcza: profilaktyka chorób jamy ustnej. Wydawnictwo PZWL.
- Śmigiel, R., & Cichosz, M. (2020). "Choroby dziąseł u pacjentów z cukrzycą – diagnostyka i leczenie". Diabetologia Praktyczna, 11(4), 102-109.
- Wierzbicka, M. (2015). "Niedobory witamin jako przyczyna krwawienia z dziąseł". Nowoczesna Medycyna Rodzinna, 7(2), 56-62.
