Krwawiące dziąsła to dolegliwość, która często jest ignorowana przez pacjentów, mimo że może sygnalizować poważne problemy zdrowotne. Objawia się zwykle podczas szczotkowania zębów, nitkowania czy gryzienia twardych pokarmów, takich jak jabłka. Krwawienie dziąseł, choć powszechne, nigdy nie powinno być lekceważone, ponieważ może prowadzić do chorób przyzębia, uszkodzeń tkanek wspierających zęby, a w skrajnych przypadkach nawet do ich utraty. W artykule przeanalizujemy główne przyczyny krwawienia dziąseł, czynniki ryzyka, objawy towarzyszące oraz metody leczenia i profilaktyki.
Dlaczego dziąsła krwawią?
- Niewłaściwa higiena jamy ustnej
Podstawową przyczyną krwawienia dziąseł jest brak odpowiedniej higieny jamy ustnej. Nagromadzenie płytki nazębnej, czyli lepkiego osadu bakteryjnego, prowadzi do podrażnienia dziąseł. Nieleczona płytka twardnieje, przekształcając się w kamień nazębny, który powoduje stan zapalny i krwawienie. - Choroby dziąseł
Zapalenie dziąseł (gingivitis) to najczęstsza choroba dziąseł, której objawem jest krwawienie. Stan zapalny rozwija się wskutek obecności bakterii i płytki nazębnej. Nieleczone zapalenie dziąseł może przekształcić się w zapalenie przyzębia (periodontitis), które prowadzi do uszkodzenia tkanek wspierających zęby, a nawet ich utraty. - Niedobory witamin
Brak odpowiedniej ilości witamin w diecie może powodować krwawienie dziąseł. Witamina C jest niezbędna do regeneracji tkanek i utrzymania zdrowych naczyń krwionośnych. Jej niedobór prowadzi do szkorbutu – choroby, której jednym z objawów jest intensywne krwawienie dziąseł. Z kolei witamina K odgrywa kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi, a jej niedobór może sprzyjać krwawieniom. - Zaburzenia hormonalne
Zmiany hormonalne, takie jak te występujące podczas ciąży, menstruacji czy menopauzy, mogą zwiększać wrażliwość dziąseł i prowadzić do ich krwawienia. Ciążowe zapalenie dziąseł jest powszechne i dotyka wielu kobiet, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze ciąży. - Nieprawidłowe techniki szczotkowania zębów
Zbyt intensywne szczotkowanie, stosowanie twardej szczoteczki lub nieodpowiednia technika czyszczenia mogą mechanicznie uszkadzać dziąsła. Regularne drażnienie tkanek prowadzi do ich zapalenia i krwawienia. - Palenie tytoniu
Palenie wpływa niekorzystnie na zdrowie jamy ustnej, zmniejszając dopływ krwi do dziąseł. Osłabione tkanki są bardziej podatne na infekcje i stany zapalne. Co więcej, palenie maskuje wczesne objawy chorób dziąseł, takie jak krwawienie, przez co problem może być diagnozowany dopiero w zaawansowanym stadium. - Stosowanie niektórych leków
Leki przeciwzakrzepowe, sterydy, a także niektóre środki stosowane w leczeniu nadciśnienia czy depresji mogą zwiększać ryzyko krwawienia dziąseł. Leki te wpływają na krzepliwość krwi lub zmieniają naturalną mikroflorę jamy ustnej, co sprzyja stanom zapalnym. - Choroby ogólnoustrojowe
Przewlekłe schorzenia, takie jak cukrzyca, zaburzenia immunologiczne czy choroby układu krążenia, mogą przyczyniać się do problemów z dziąsłami. W przypadku cukrzycy wysoki poziom glukozy we krwi sprzyja infekcjom bakteryjnym w jamie ustnej.
Objawy towarzyszące krwawieniu dziąseł
Krwawienie dziąseł rzadko występuje samoistnie. Często towarzyszą mu inne objawy, takie jak:
- zaczerwienienie i obrzęk dziąseł,
- ból podczas jedzenia lub dotyku,
- odsłonięcie szyjek zębowych,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- ruchomość zębów w zaawansowanych przypadkach.
Pojawienie się tych objawów może wskazywać na rozwijający się stan zapalny lub inne problemy zdrowotne i wymaga konsultacji stomatologicznej.
Diagnostyka problemu
Diagnoza krwawienia dziąseł rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z pacjentem oraz badania klinicznego. Stomatolog ocenia stan dziąseł, obecność płytki nazębnej, kamienia oraz ewentualnych zmian zapalnych. W przypadku podejrzenia chorób przyzębia często wykonuje się dodatkowe badania, takie jak:
- pomiar głębokości kieszonek dziąsłowych,
- zdjęcia rentgenowskie, aby ocenić stan kości wokół zębów,
- testy laboratoryjne, jeśli istnieje podejrzenie chorób ogólnoustrojowych.
Leczenie krwawiących dziąseł
- Usunięcie płytki nazębnej i kamienia
Pierwszym krokiem w leczeniu krwawienia dziąseł jest profesjonalna higienizacja, obejmująca skaling oraz piaskowanie. Te zabiegi pozwalają usunąć nagromadzoną płytkę i kamień, które są głównymi przyczynami stanu zapalnego. - Poprawa higieny jamy ustnej
Pacjentom zaleca się stosowanie szczoteczek z miękkim włosiem oraz past do zębów o właściwościach przeciwzapalnych. Regularne nitkowanie zębów oraz używanie płukanek antybakteryjnych wspomagają zdrowie dziąseł. - Terapia farmakologiczna
W przypadkach zaawansowanego zapalenia dziąseł stomatolog może zalecić stosowanie żeli lub płukanek z chlorheksydyną. W trudniejszych przypadkach konieczne może być zastosowanie antybiotyków. - Zmiana diety
Uzupełnienie diety w witaminę C, witaminę K oraz minerały, takie jak wapń, wzmacnia dziąsła i zmniejsza ryzyko ich krwawienia. Zaleca się również ograniczenie spożycia cukrów, które sprzyjają rozwojowi bakterii w jamie ustnej. - Leczenie przyczyn ogólnoustrojowych
Jeśli krwawienie dziąseł jest wynikiem chorób ogólnoustrojowych, konieczne jest równoległe leczenie tych schorzeń. W przypadku cukrzycy kluczowa jest kontrola poziomu glukozy we krwi, co znacząco zmniejsza ryzyko infekcji w jamie ustnej.
Zobacz: Periodontologia (leczenie dziąseł) w Dentistree
Profilaktyka
Regularne wizyty kontrolne u stomatologa, przynajmniej dwa razy w roku, są podstawą profilaktyki krwawienia dziąseł. Dbanie o higienę jamy ustnej, stosowanie odpowiednich technik szczotkowania oraz regularne nitkowanie pomagają utrzymać dziąsła w zdrowiu. Unikanie palenia, zmiana diety na bogatą w witaminy i minerały oraz redukcja stresu to kolejne kroki, które mogą zapobiegać problemom z dziąsłami.
Co zastosować na krwawiące dziąsła - domowe sposoby
Istnieje kilka skutecznych domowych sposobów na złagodzenie krwawienia dziąseł, które mogą wspierać leczenie, ale nie zastąpią wizyty u dentysty. Oto niektóre z nich:
- Płukanie solą – rozpuść 1 łyżeczkę soli w szklance ciepłej wody i płucz jamę ustną przez kilka minut. Sól działa przeciwzapalnie i pomaga w usuwaniu bakterii.
- Płukanie naparem z rumianku – rumianek ma właściwości przeciwzapalne i łagodzące. Przygotuj napar, wystudź go i płucz nim usta.
- Szczotkowanie miękką szczoteczką – unikaj twardych szczoteczek, które mogą podrażniać dziąsła. Miękka szczoteczka nie uszkodzi tkanek, a regularne szczotkowanie zmniejsza ryzyko stanów zapalnych.
- Aloes – żel z aloesu ma właściwości łagodzące i przeciwzapalne. Możesz nałożyć go bezpośrednio na krwawiące dziąsła lub płukać nim jamę ustną.
- Olej kokosowy – ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Możesz wykonać tzw. olejowanie, płucząc usta olejem przez kilka minut, co pomoże usunąć bakterie i zmniejszyć stan zapalny.
Te naturalne metody mogą pomóc w łagodzeniu objawów, ale w przypadku uporczywego krwawienia należy udać się do stomatologa.
Bibliografia
- Banach, J. (2019). „Zapalenie dziąseł – przyczyny, objawy, leczenie.” Stomatologia Współczesna, 12(4), s. 87–94.
- Nowicka, A. (2020). Zdrowie jamy ustnej – poradnik dla pacjentów. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne PWN.
- Lussi, A., & Hellwig, E. (2015). „Periodontal diseases and their impact on systemic health.” Journal of Oral Health and Research, 24(2), s. 145–152.
- Ministerstwo Zdrowia RP. (2022). „Profilaktyka zdrowia jamy ustnej.” Dostęp: www.mz.gov.pl
- Dawson, P. (2018). Functional Occlusion: From TMJ to Smile Design. Elsevier.
- Cichocka, J. (2021). „Wpływ niedoboru witamin na zdrowie jamy ustnej.” Dental Prophylaxis Journal, 10(1), s. 28–33.
- American Dental Association. (2021). „Managing Gum Disease – A Clinical Guide.” Dostęp: www.ada.org
- Wojciechowski, M. (2020). „Zaburzenia hormonalne a problemy z dziąsłami.” Endokrynologia Praktyczna, 16(3), s. 54–60.
- Śliwka, T. (2019). „Palenie tytoniu a choroby przyzębia.” Polski Przegląd Stomatologiczny, 5(2), s. 63–69.
