Przerwy między zębami to zjawisko, które może mieć zarówno charakter fizjologiczny, jak i estetyczny. Najbardziej znaną formą takiej przerwy jest diastema, czyli odstęp pomiędzy górnymi siekaczami przyśrodkowymi (tzw. jedynkami). Dla jednych stanowi ona element charakterystyczny, dodający uroku, dla innych jest defektem, który chcą ukryć lub usunąć. Szpary między zębami mogą jednak występować w różnych miejscach łuku zębowego i mieć rozmaite przyczyny – zarówno anatomiczne, jak i nabyte.
Zęby powinny być ustawione równomiernie i stykać się ze sobą, tworząc zwarte łuki zębowe. Jeśli pojawiają się między nimi przerwy, może to wpływać nie tylko na estetykę uśmiechu, ale również na funkcje żucia, mowę, a nawet zdrowie przyzębia. Czasami są to zmiany o niewielkim znaczeniu, ale w niektórych przypadkach mogą świadczyć o poważniejszych problemach ortodontycznych lub stomatologicznych.
Rodzaje przerw między zębami
Najczęściej spotykaną przerwą jest wspomniana wcześniej diastema, która występuje pomiędzy górnymi jedynkami. Diastema może być:
-
prawdziwa – spowodowana przez nieprawidłowo przyczepione lub przerośnięte wędzidełko wargi górnej,
-
rzekoma – wynikająca z braków zębowych lub różnicy w rozmiarach zębów,
-
fizjologiczna – naturalna przerwa u dzieci, występująca w okresie uzębienia mlecznego, która najczęściej zanika po wyrznięciu się zębów stałych.
Poza diastemą mogą również występować inne przerwy:
-
rozproszone szpary międzyzębowe – zlokalizowane między kilkoma zębami, zwykle w łuku przednim, często związane z dysproporcją między wielkością zębów a łukiem zębowym,
-
szpary spowodowane brakiem zębów – utrata zęba, np. po ekstrakcji, może prowadzić do przesunięcia sąsiednich zębów i powstania widocznych luk,
-
szpary pourazowe lub związane z chorobą przyzębia – w wyniku utraty podparcia kostnego, zęby mogą się przemieszczać i tworzyć odstępy.
Przyczyny powstawania szpar między zębami
Szpary między zębami mogą mieć różne podłoże. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:
-
czynniki genetyczne – nieprawidłowe proporcje między wielkością zębów a wielkością kości szczęki lub żuchwy,
-
braki w uzębieniu – brak jednego lub kilku zębów może powodować przesunięcia i rotacje pozostałych,
-
wady zgryzu – nieprawidłowe ustawienie zębów prowadzi do ich przemieszczania i powstawania odstępów,
-
nieprawidłowe wędzidełko wargi górnej – jego zbyt niski lub zbyt gruby przyczep może "rozpychać" jedynki,
-
nawykowe działanie języka – u niektórych osób język może stale naciskać na zęby podczas mówienia lub przełykania, powodując ich stopniowe rozchodzenie,
-
choroby przyzębia – osłabienie tkanek przyzębia prowadzi do rozchwiania zębów, ich przesunięcia i tworzenia się szczelin.
Problemy związane z obecnością przerw między zębami
Choć u wielu osób diastema lub inne przerwy mogą być neutralne lub wręcz postrzegane jako element urody, w niektórych przypadkach mogą one prowadzić do problemów:
-
estetka uśmiechu – widoczna przerwa może powodować dyskomfort psychiczny i obniżoną pewność siebie,
-
trudności w utrzymaniu higieny – w szparach gromadzą się resztki pokarmowe i płytka nazębna, co zwiększa ryzyko próchnicy i stanów zapalnych dziąseł,
-
problemy artykulacyjne – w szczególności przy większych przerwach w przednim odcinku, mogą występować wady wymowy,
-
zaburzenia funkcji żucia – nierównomierne rozłożenie sił może prowadzić do przeciążeń i ścierania się niektórych zębów.
Możliwości leczenia przerw między zębami
Współczesna stomatologia oferuje wiele skutecznych metod leczenia i zamykania przerw między zębami – zarówno trwałych, jak i odwracalnych. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od przyczyny powstania przerwy, jej lokalizacji i oczekiwań pacjenta.
-
Bonding kompozytowy
Jedna z najprostszych i najszybszych metod. Polega na nałożeniu żywicy kompozytowej na zęby sąsiadujące z przerwą i wymodelowaniu ich tak, aby zamknąć lukę. Zabieg jest bezinwazyjny, bezbolesny i możliwy do wykonania w ciągu jednej wizyty. Efekt estetyczny jest natychmiastowy, choć trwałość zależy od warunków zgryzowych i higieny. -
Licówki porcelanowe lub kompozytowe
To cienkie płatki nakładane na powierzchnię zębów, które korygują ich kształt, wielkość i kolor. Dzięki nim można nie tylko zamknąć diastemę, ale również przeprowadzić pełną metamorfozę uśmiechu. Licówki porcelanowe są trwalsze i bardziej odporne na przebarwienia niż kompozytowe. -
Leczenie ortodontyczne
W przypadku większych szpar lub towarzyszących wad zgryzu, konieczne może być zastosowanie aparatu ortodontycznego – stałego lub ruchomego. Coraz popularniejsze są także nakładki ortodontyczne (clear alignery), które pozwalają na precyzyjne przesunięcie zębów i zamknięcie przerw w estetyczny, niemal niewidoczny sposób. -
Zabieg chirurgiczny – frenotomia
Jeśli przyczyną diastemy jest przerośnięte wędzidełko, leczenie może obejmować jego chirurgiczne skrócenie lub korektę. Zabieg ten najczęściej wykonuje się przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego lub estetycznego, by zapewnić trwały efekt. -
Implanty lub mosty protetyczne
W przypadku przerw spowodowanych brakiem zębów, lekarz może zaproponować odbudowę protetyczną – najczęściej implant z koroną lub most. Dzięki temu przywracana jest nie tylko estetyka, ale też pełna funkcjonalność zgryzu.
Wybór odpowiedniej metody leczenia powinien być zawsze poprzedzony dokładną diagnostyką – oceną zgryzu, analizy proporcji zębów, badaniem zdjęć RTG oraz konsultacją z lekarzem stomatologiem lub ortodontą.
Zobacz: Leczenie diastemy w Dentistree
